Będą zmiany w naliczaniu odsetek w transakcjach handlowych

Nowelizacja ustawy z 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych ma na celu dostosowanie jej przepisów do wymogów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych.

Dla wierzycieli będzie to oznaczało zwiększenie ochrony wierzycieli oraz wyeliminowanie ryzyka ustalania odsetek na poziomie niższym niż wynikającym z przepisów wskazanej wyżej Dyrektywy.

Rządowy projekt nowelizacji ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych oraz ustawy - Kodeks cywilny, wprowadza jeden mechanizm naliczania odsetek zarówno w transakcjach w obrocie profesjonalnym, jak również w obrocie nieprofesjonalnym oraz w transakcjach z udziałem konsumentów.

Projekt wprowadza wynikający z ww. Dyrektywy mechanizm naliczania odsetek, zgodnie z którym odsetki za opóźnienie stanowią sumę stopy referencyjnej i 8 punktów procentowych.

Mechanizm uwzględniający określanie wysokości odsetek wprost jedną ze stóp NBP, ma być także wprowadzony w Kodeksie cywilnym.

Zmianie ma ulec także mechanizm ustalania wysokości odsetek maksymalnych. Mechanizm ten oparty byłby także na stopie referencyjnej, zamiast - jak obecnie - na lombardowej. Odsetki maksymalne - zarówno odsetki kapitałowe, jak i odsetki za opóźnienie - mają stanowić dwukrotność wysokości odsetek ustawowych. Rozwiązanie to zapewni prostotę oraz odpowiednią równowagę między odsetkami ustawowymi a umownymi odsetkami maksymalnymi.

W ustawie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych wprowadzone ma być rozwiązanie, zgodnie z którym wysokość stopy referencyjnej stanowiącej podstawę ustalenia wysokości odsetek za opóźnienie, ustalana będzie dwa razy w roku: dla I półrocza - 1 stycznia danego roku oraz dla II półrocza - 1 lipca danego roku.

W obecnym stanie prawnym termin zapłaty określony w umowie nie może przekraczać 60 dni, liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzającego dostawę towaru lub wykonanie usługi, chyba że strony ustalą inaczej i pod warunkiem, że ustalenie to nie jest sprzeczne ze społeczno-gospodarczym celem umowy i zasadami współżycia społecznego oraz jest obiektywnie uzasadnione, biorąc pod uwagę właściwość towaru lub usługi. Projekt zmian usuwa część przesłanki, która warunkuje możliwość wydłużenia terminu zapłaty do 60 dni - mowa o kryterium społeczno-gospodarczego celu umowy. Chodzi o to, że cel umowy kształtują same jej strony.

W myśl projektu, równowartość kwoty 40 euro przysługująca wierzycielowi z tytułu rekompensaty za koszty odzyskiwania należności, będzie można naliczać od transakcji handlowej. Wierzycielowi będzie przysługiwało zatem jedno roszczenie o równowartości 40 euro w odniesieniu do jednej umowy, niezależnie od liczby wystawionych w jej ramach faktur. Tylko jeżeli w umowie zostanie wyraźnie określone, że zapłata będzie następowała częściami, rekompensata będzie przysługiwać odrębnie od każdej niezapłaconej części. W takiej sytuacji, wierzyciel wystawiając kilka faktur (odrębnie dla każdej części świadczenia), będzie mógł naliczyć więcej niż jedną rekompensatę.

Ustalenie terminu zapłaty dłuższego niż 60 dni będzie dopuszczalne tylko gdy:

a) zapłata świadczenia pieniężnego ma nastąpić w częściach oraz

b) ustalenie zapłaty w częściach z terminami zapłaty wydłużonymi ponad 60 dni:

- nie będzie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego,

- będzie obiektywnie uzasadnione, biorąc po uwagę właściwości towaru lub usługi.

Omawiany projekt nowelizacji ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych oraz ustawy - Kodeks cywilny trafi teraz pod obrady rządu.