Ulgi dla przedsiębiorcy w opłacie składki zdrowotnej

Przedsiębiorca podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego w ZUS od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania jej wykonywania. Z okresu tego wyłączony jest czas, w którym wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Generalnie podleganie obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu wiąże się z koniecznością comiesięcznego opłacania składki zdrowotnej. Podstawę jej wymiaru dla przedsiębiorcy stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku. Wynika to z art. 81 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej ustawy zdrowotnej).

Pobierz darmowy program do rozliczeń PIT 2015

Pewna grupa przedsiębiorców z racji prowadzonej firmy może być zwolniona z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne za dany miesiąc kalendarzowy. Preferencja taka przysługuje m.in. przedsiębiorcy mającemu ustalone prawo do emerytury lub renty, a także legitymującemu się odpowiednim stopniem niepełnosprawności (umiarkowanym bądź znacznym). Co istotne, z ulgi w opłacie tej składki osoby takie mogą skorzystać wyłącznie w tym miesiącu, w którym spełniają wymagane warunki.

Dodatkowo od 1 stycznia 2016 r. do grona osób zwolnionych z obowiązku opłacania składki zdrowotnej dołączyli też m.in. przedsiębiorcy pobierający zasiłek macierzyński w wysokości nieprzekraczającej odpowiedniej kwoty.

» emeryt lub rencista

Przedsiębiorca mający ustalone prawo do emerytury bądź renty może być zwolniony z obowiązku opłacania składki zdrowotnej z racji prowadzonej firmy, gdy pobierane przez niego świadczenie emerytalne lub rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia (w 2016 r. kwota ta wynosi 1.850 zł) i o ile spełnia jeden z wymienionych warunków, tj. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej:

1) uzyskuje przychody w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury, tj. do 29 lutego 2016 r. w wysokości 440,23 zł, czyli 50% z kwoty 880,45 zł, tyle bowiem do tego dnia wynosi najniższa emerytura (przykład 1) lub

2) opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej (przykład 2).

Wynika to z art. 82 ust. 8 ustawy zdrowotnej.

» osoba niepełnosprawna

Z obowiązku opłacania składki zdrowotnej mogą być zwolnieni nie tylko przedsiębiorcy posiadający ustalone prawo do emerytury lub renty. Preferencja w jej opłacie przysługuje również niepełnosprawnej osobie prowadzącej działalność gospodarczą. Podobnie jak w przypadku pierwszej grupy osób korzystających z omawianej ulgi, również ci przedsiębiorcy muszą spełniać wymagane przepisami warunki. Przedsiębiorca nie opłaca składki zdrowotnej, jeżeli jest osobą zaliczoną do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności i z tytułu prowadzonej działalności:

1) uzyskuje przychody w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury (czyli kwoty 440,23 zł) lub

2) opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Tak stanowi art. 82 ust. 9 ustawy zdrowotnej.

» przedsiębiorca pobierający zasiłek macierzyński

Jeżeli dana osoba w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego prowadzi jednocześnie działalność gospodarczą (nie zakończyła jej prowadzenia bądź nie zawiesiła jej wykonywania), to z firmy opłaca za siebie składkę zdrowotną. Od 1 stycznia 2016 r. taki przedsiębiorca może być zwolniony z tego obowiązku. Od tego bowiem dnia wszedł w życie art. 82 ust. 9a ustawy zdrowotnej. Z przepisu tego wynika, że składka zdrowotna nie jest opłacana przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność, której zasiłek macierzyński nie przekracza miesięcznie kwoty świadczenia rodzicielskiego, czyli 1.000 zł (przykład 3). Preferencję taką wprowadziła ustawa o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1735).

Przepisy ustawy zdrowotnej przewidują dla przedsiębiorców jeszcze inną możliwość obniżenia kosztów związanych z opłatą składki zdrowotnej. Mianowicie przedsiębiorca posiadający umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności, dla którego prowadzona pozarolnicza działalność stanowi jedyne źródło przychodu - może opłacać składkę zdrowotną w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Wynika to z art. 82 ust. 10 ustawy zdrowotnej. Zwracamy jednak uwagę, że ulgi tej nie stosuje się w przypadku niepełnosprawnych przedsiębiorców opłacających podatek w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub w formie karty podatkowej. Mogą z niej więc skorzystać niepełnosprawni przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 581 ze zm.)

autor: Aneta Dąbrowska
Gazeta Podatkowa nr 6 (1256) z dnia 2016-01-21

GOFIN podpowiada