Szczególne zasady dokumentowania transakcji

Podatnicy VAT mają, co do zasady, obowiązek dokumentować fakturami dokonywane przez siebie transakcje. Faktura wystawiana przez podatnika musi spełniać wymogi formalne oraz być wystawiona terminowo i zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o VAT. Przepisy o VAT określają również katalog informacji, które nie są wymagane na fakturze oraz informacji, które w szczególnych przypadkach muszą być w fakturze zawarte.

Czynności niepodlegające opodatkowaniu w Polsce

Jak wynika z art. 106a pkt 2 ustawy o VAT, polskie przepisy w zakresie fakturowania podatnicy stosują także do transakcji, od których VAT rozlicza podatnik zagraniczny w ramach odwrotnego obciążenia. Faktury wystawiane dla kontrahentów zagranicznych muszą, co do zasady, zawierać takie same dane, co faktury wystawiane w obrocie krajowym. Przy czym na fakturach tych musi być zamieszczony:

  • numer VAT UE sprzedawcy i nabywcy (nie ma obowiązku umieszczania NIP nabywcy z kraju trzeciego),
  • wyrazy "odwrotne obciążenie".

Reklama

Ponadto na fakturach tych nie zamieszcza się stawki podatku, sumy wartości sprzedaży netto i kwoty podatku od tej sumy.

Dokumentowanie transakcji przez nabywców

Przepisy ustawy o VAT przewidują możliwość wystawienia faktury w imieniu i na rzecz dostawcy towaru czy usługodawcy przez nabywcę danego towaru lub usługi. Podstawowym przykładem dokumentowania transakcji przez nabywcę jest zakup produktów rolnych od rolnika ryczałtowego. W przypadku gdy nabywcą tych towarów jest czynny podatnik VAT, zgodnie z art. 116 ustawy o VAT, wystawia on fakturę VAT RR potwierdzającą zakup towarów (usług rolniczych) od rolnika ryczałtowego.

Poza tymi przypadkami także w art. 106d ustawy o VAT wyszczególniono zasady wystawiania faktur przez nabywców towarów i usług. Czynność, w ramach której to nabywca dokumentuje daną transakcję, nazywana jest samofakturowaniem. Aby istniała możliwość wystawienia faktury w ramach samofakturowania, podmiot wystawiający musi być podatnikiem podatku VAT, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze bądź osobą prawną niebędącą podatnikiem, który nabywa towary lub usługi od innego podatnika. Ponadto samofakturowanie dotyczyć może wyłącznie czynności wskazanych w art. 106d ust. 1 pkt 1-3 ustawy o VAT, tj.:

  • sprzedaży (dostawy towarów i świadczenia usług na terytorium kraju, eksportu towarów i wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów),
  • zaliczek (i innych płatności dokonywanych przed dostawą towarów lub świadczeniem usług),
  • dostawy towarów i świadczenia usług dokonywanych przez polskiego podatnika w sytuacji gdy miejscem świadczenia usług jest terytorium państwa trzeciego.

Do faktur sporządzanych przez nabywców towarów czy usług ma zastosowanie art. 106e ustawy o VAT. Faktura wystawiona w imieniu i na rzecz sprzedawcy musi zawierać, co do zasady, elementy wymagane przy "zwykłych" fakturach, jednak dodatkowo musi posiadać oznaczenie: "samofakturowanie" (art. 106e ust. 1 pkt 17 ustawy o VAT).

Aby móc skorzystać z procedury samofakturowania, strony transakcji powinny zawrzeć w tej sprawie stosowną umowę, w której zostanie określona procedura zatwierdzania poszczególnych faktur przez podatnika dokonującego sprzedaży towarów czy usług. W art. 106d ust. 1 ustawy o VAT wskazano, że umowę tę należy zawrzeć przed rozpoczęciem tej formy dokumentowania transakcji pomiędzy podatnikami. Przepisy o VAT nie wskazują wymogów co do formy takiej umowy, ani też, jakie elementy powinna ona zawierać. Jednak taką umowę warto sporządzić na piśmie dla celów dowodowych i pozostawić w dokumentacji sprzedawcy, jak i nabywcy.

Sprzedaż towarów używanych

Faktura VAT marża jest dokumentem zawierającym inne niż "zwykłe" faktury elementy. Przede wszystkim faktura ta nie zawiera wyszczególnionej kwoty netto, kwoty podatku oraz kwoty marży. Powinna ona jednak zawierać następujące elementy:

  • oznaczenie "procedura marży - towary używane",
  • imiona i nazwiska lub nazwy sprzedawcy i nabywcy oraz ich adresy,
  • numery identyfikacji podatkowej sprzedawcy i nabywcy (chyba, że nabywcą jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej),
  • numer kolejny faktury,
  • datę wystawienia faktury, a w przypadku, gdy data ta różni się od daty dokonania dostawy towarów, to faktura powinna zawierać również datę dostawy towarów,
  • nazwę (rodzaj) towarów,
  • miarę i ilość sprzedanych towarów,
  • kwotę należności ogółem.

Faktury uproszczone

Faktura uproszczona jest fakturą wystawianą w przypadku, gdy kwota należności ogółem nie przekracza kwoty 450 zł albo 100 euro (jeżeli kwota ta określona jest w euro). Na podstawie art. 106e ust. 5 pkt 3 ustawy o VAT, faktury takie mogą nie zawierać imienia i nazwiska lub nazwy nabywcy towarów lub usług oraz jego adresu, a także danych takich jak:

  • miara i ilość dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
  • cena jednostkowa towaru lub usługi bez kwoty podatku (cena jednostkowa netto),
  • wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto),
  • stawka podatku,
  • suma wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku,
  • kwota podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku

pod warunkiem jednak, że na fakturach będą zawarte dane pozwalające określić kwotę podatku dla poszczególnych stawek podatku.

W przypadku gdy kwota należności ogółem nie przekroczy 450 zł lub 100 euro podatnicy mają wybór czy wystawiają zwykłą fakturę, czy też fakturę uproszczoną.

Zakres danych, które obowiązkowo muszą być umieszczone na fakturze uproszczonej został określony w sposób zbliżony do zakresu danych, jakie wymagane są w przypadku paragonów fiskalnych.

Należy jednak podkreślić, że odręczne dopisanie na paragonie fiskalnym NIP nabywcy nie spełnia warunków określonych w przepisach dotyczących wystawiania faktur uproszczonych. W związku z czym, tak sporządzony paragon nie może zostać uznany za fakturę uproszczoną.

Przy czym należy pamiętać, że faktury uproszczone nie mogą być wystawiane w celu udokumentowania:

1) sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju i sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju,

2) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,

3) dostawy towarów i świadczenia usług, których miejscem świadczenia jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca lub usługobiorca i faktura dokumentująca te czynności nie jest wystawiana przez tego nabywcę lub usługobiorcę w imieniu i na rzecz podatnika. Wynika to z art. 106e ust. 6 ustawy o VAT.

Podatnik będzie mógł stosować procedurę samofakturowania z zastosowaniem milczącego akceptu, jako formy zatwierdzania faktur przez kontrahenta, która zostanie określona w umowie dotyczącej samofakturowania zawierającej postanowienie, że brak informacji zwrotnej ze strony kontrahenta do końca ustalonego terminu strony będą uznawały za zatwierdzenie przez kontrahenta treści faktury wystawionej przez podatnika. Powyższy mechanizm będzie prawidłowy, ponieważ zostanie spełniony warunek, o którym mowa w art. 106d ust. 1 ustawy o VAT.

Z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 9 grudnia 2016 r., nr 3063-ILPP1-3.4512.139.2016.1.PR

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221)


autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa nr 75 (1429) z dnia 2017-09-18

GOFIN podpowiada

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy
Finanse / Giełda / Podatki
Bądź na bieżąco!
Odblokuj reklamy i zyskaj nieograniczony dostęp do wszystkich treści w naszym serwisie.
Dzięki wyświetlanym reklamom korzystasz z naszego serwisu całkowicie bezpłatnie, a my możemy spełniać Twoje oczekiwania rozwijając się i poprawiając jakość naszych usług.
Odblokuj biznes.interia.pl lub zobacz instrukcję »
Nie, dziękuję. Wchodzę na Interię »