Zwolnienie na dziecko do lat 14

Wtorek, 18 września 2018 (05:57)

Pracownicy, którzy wychowują dzieci, mają szereg uprawnień związanych z rodzicielstwem. Jednym z nich jest zwolnienie od pracy na dziecko w wieku do lat 14, które potocznie nazywane jest opieką na dziecko.

Wymiar zwolnienia

Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia (art. 188 § 1 K.p.).

W przypadku pracownika zatrudnionego na część etatu omawiane zwolnienie udzielane w wymiarze godzinowym ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny (art. 188 § 3 K.p.). Przepisy kodeksowe nie regulują sytuacji, w której w ciągu roku następuje zmiana etatu pracownika. Kwestię tę rozstrzygnęło Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które w piśmie udostępnionym naszemu Wydawnictwu w dniu 8 listopada 2016 r. wyjaśniło, że w takim przypadku należy każdorazowo korygować wymiar zwolnienia na dziecko w zależności od obowiązującego pracownika wymiaru etatu (przykład 1).

Należy dodać, że opieka na dziecko nie przysługuje odrębnie na każde dziecko w wymiarze 2 dni lub 16 godzin. Pracownik wychowujący np. czworo dzieci do lat 14 może w roku kalendarzowym skorzystać tylko z 2 dni lub 16 godzin tego zwolnienia.

Wykorzystanie zwolnienia

Pracownik może wykorzystać opiekę na dziecko w dniach albo w godzinach. O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym tego zwolnienia decyduje w pierwszym wniosku o jego udzielenie, złożonym w danym roku kalendarzowym (art. 188 § 2 K.p.). Określenie sposobu korzystania z opieki na dziecko (w dniach albo w godzinach) w pierwszym wniosku w danym roku skutkuje tym, że do końca tego roku pracownik jest obowiązany korzystać z dni wolnych na tych samych zasadach (przykład 2). Nie ma możliwości zmiany tych reguł w trakcie roku. Dopiero w nowym roku kalendarzowym pracownik może wybrać inny sposób wykorzystania tego zwolnienia.

Należy zaznaczyć, że prawo do 2 dni lub 16 godzin zwolnienia na dziecko do lat 14 jest uprawnieniem przysługującym wyłącznie w danym roku kalendarzowym. Oznacza to, że należy je wykorzystać w tym roku kalendarzowym, w którym przysługuje. Jeżeli niemożliwe będzie wykorzystanie w naturze w danym roku kalendarzowym 2 dni lub 16 godzin opieki na dziecko, wówczas uprawnienie przepadnie. Przy czym pracownik nie ma podstaw do domagania się rekompensaty pieniężnej za niewykorzystane zwolnienie, ponieważ nie przewidują takiej możliwości żadne przepisy.

Osoby uprawnione

Uprawnionymi do korzystania ze zwolnienia od pracy z tytułu wychowywania przynajmniej jednego dziecka w wieku do lat 14 są osoby mające status pracownika. Taką osobą może być zarówno biologiczny rodzic dziecka, jak też adopcyjny, a także opiekun prawny. Nie ma wtedy znaczenia status drugiego rodzica czy współmałżonka. Nawet, gdy prowadzi on własną działalność, czy nie pracuje albo korzysta z urlopu związanego z rodzicielstwem, pracownik-rodzic ma prawo do opieki na dziecko do lat 14.

W przypadku gdy oboje rodzice lub opiekunowie są zatrudnieni, zwolnienie na dziecko do lat 14 może być wykorzystane tylko przez jednego z nich (art. 1891 K.p.). Dopuszczalny jest też podział uprawnienia pomiędzy zatrudnionych pracowników.

Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.)

Ewa Madejek
Gazeta Podatkowa nr 74 (1531) z dnia 2018-09-13

GOFIN podpowiada

Gazeta Podatkowa

Podziel się